Trong việc thẩm định một nhà hàng thì không gì đáng tin cậy và danh giá hơn ngôi sao vàng Michelin. Sẽ không hề khập khiễng khi so sánh mức độ đắt giá và đáng mơ ước của sao vàng Michelin trong thế giới ẩm thực với tượng Oscar ở nghệ thuật thứ bảy. Những nhà hàng dù là đạt 1 hay 3 sao vàng đều được nâng cao danh tiếng đồng thời sở hữu giá cả đắt đỏ thuộc hàng top thế giới. Và dù việc đặt chỗ tại nhà hàng có sao Michelin sẽ tốn cả năm trời, hàng triệu thực khách vẫn không ngừng mơ ước được một lần nếm thử chất lượng ẩm thực tuyệt vời ở nơi “cộp mác” ngôi sao cánh hoa Michelin. Tuy nhiên, bên cạnh tâm lý mặc định nhà hàng Michelin là nhất trong mỗi chúng ta, tồn tại không ít sự mơ hồ về giải thưởng ẩm thực cao quý bậc nhất này. Vậy chính xác thì, sao Michelin là gì và bắt nguồn từ đâu?

Sao Michelin là gì?

Michelin không phải tên của một tổ chức phê bình ẩm thực. Michelin được biết đến là thương hiệu chuyên về lốp xe. Một thương hiệu hàng đầu trong ngành kĩ nghệ xe hơi, xuất bản một cuốn cẩm nang du lịch, bao gồm đánh giá nhận xét về các nhà hàng. Lý giải cho sự ra đời “chẳng liên quan” này xuất phát từ việc người Pháp rất mê ăn uống, ngay khi lái xe đi chơi cũng sẽ nghĩ đến chuyện dừng chân ăn gì. Vì đó mà ông Andre đã xuất bản cuốn sách Michelin vào năm 1900 để giúp các tài xế chạy xe đường dài tìm chỗ nghỉ chân và ăn uống ngon lành khi đi quanh nước Pháp. Năm tháng qua đi, chính vì những tiêu chuẩn cao cấp và các đánh giá khắt khe của giám khảo, sao Michelin trở nên rất danh giá.

Ban đầu, cuốn sách hướng dẫn này còn bao gồm các địa chỉ trạm xăng, trạm cơ khí, các cửa hàng bán lốp, cùng giá cả nhiên liệu. Tuy nhiên, sau vì sức hút ngày càng lớn của mục ẩm thực, người ta quyết định chỉ để lại các đánh giá về nhà hàng, địa chỉ ăn uống. Dần dần cuốn Michelin trở nên nổi tiếng, nó trở thành một hệ thống đánh giá ẩm thực có chuẩn mực, có đào tạo rõ ràng. Các nhà cầm đầu công ty Michelin liên tục đầu tư để hệ thống này ngày càng vững vàng, công bằng hơn. Michelin dần lan ra khỏi phạm vi nước Pháp và trở thành chuẩn mực quốc tế. 

Thể chế của giải thưởng Michelin có thể tóm tắt như sau: Hàng năm, những nhà thẩm định sẽ “trà trộn” vào các nhà hàng với tư cách thực khách, âm thầm đánh giá chất lượng món ăn, kết cấu thực đơn, cung cách phục vụ cùng nhiều khía cạnh khác nhau làm nên hoạt động của một nhà hàng. Những đánh giá này sẽ được tổng hợp thành một bản báo cáo và xếp hạng các nhà hàng trên toàn thế giới, từ đó chọn ra các gương mặt xứng đáng được trao tặng sao Michelin. Quy trình làm việc trên của Michelin Guide luôn là một bí ẩn lớn với người ngoài cuộc, khi chính… người thân của những nhà thẩm định cũng không được biết về công việc của họ nhằm đảm bảo tính bí mật, khách quan.

Lượng sao vàng của những nhà hàng là không cố định bởi mỗi năm. Michelin Guide có thể quyết định “tặng thưởng” một ngôi sao danh giá cho nhà hàng nào đó, nhưng đồng thời cũng có thể tước đi sao vàng của nhà hàng nếu nó không duy trì được chất lượng tiêu chuẩn. “Cuộc đua sao vàng” gay cấn này luôn khiến các tín đồ ẩm thực cao cấp lẫn cá nhân đầu bếp và nhà kinh doanh thực phẩm đặc biệt quan tâm, mong đợi, biến ngày xuất bản. Michelin Guide cùng kết quả của sao Michelin trở thành sự kiện quan trọng bậc nhất trong năm với giới nấu nướng, có khả năng thu hút truyền thông ngang ngửa lễ Grammy của âm nhạc hay Oscar của điện ảnh.

Gordon Ramsay luôn được ngợi ca là một trong những đầu bếp xuất sắc nhất thế giới nhờ sở hữu nhà hàng Ramsay’s Chelsea đạt ba sao vàng Michelin, phân biệt đẳng cấp của nhà hàng này với những đơn vị thường thường bậc trung có 1 hay 2 sao vàng khác.

Tiêu chuẩn quan trọng tiếp theo là bản thân món ăn và kết cấu của thực đơn. Việc một món ăn trong nhà hàng có sao Michelin vừa phải đảm bảo chất lượng về hương vị, giá trị thẩm mỹ trong khâu trang trí và cá tính thú vị riêng là điều không cần bàn cãi, nhưng không chỉ mỗi món ăn mà toàn bộ thực đơn cũng sẽ được xem xét và đánh giá nghiêm ngặt như thế. Việc một đơn vị có thể tạo dựng cho mình “signature dish” hoặc “signature menu” (món ăn, thực đơn đặc trưng làm nên thương hiệu cho nhà hàng) luôn được xem là điểm cộng. Vào những năm cuối thế kỉ XX, khi quan niệm cổ điển và chỉn chu của ẩm thực Pháp đang thống trị giải thưởng Michelin, thì một nhà hàng muốn đạt sao vàng phải sở hữu menu phối hợp thật hài hòa và đúng mực giữa các món khai vị – ăn chính – tráng miệng – rượu. Nhưng những năm gần đây, sự thú vị và phá cách của thực đơn lại là xu hướng mới cho chuẩn thẩm định của Michelin Guide.